Stambuł

Istnieje teoria Trzech Rzymów. Pierwszy Rzym upadł na skutek herezji. Drugi Rzym – Konstantynopol – upadł przez zdradę prawdziwej wiary. Trzecim Rzymem jest Moskwa. Zupełnie nie po kolei z trzeciego Rzymu lądujemy w drugim, od 1930 roku noszącym nazwę Stambuł.

Symbolem miasta jest Hagia Sophia. Konsekrowana 26 grudnia 537 jako Kościół Świętej Mądrości Bożej przez wieki była niedoścignionym wzorem świątyni doskonałej, symbolem Kościoła bizantyjskiego. W 1453 miasto zdobyli Turcy i natychmiast przekształcili chrześcijańską świątynię w meczet. Dobudowano minarety, minbar służący przemowom i mihrab, który bogato zdobiony wskazuje kierunek do Mekki. To znaczy: powinien wskazywać, bo w adaptowanej świątyni odchylenie od właściwej osi wynosi aż 10°.

W ramach budowy laickiej republiki Mustafa Kemal Atatürk w 1934 nakazał desakralizację świątyni i od tamtej pory Hagia Sophia służy jako muzeum. Co ciekawe Turcy w XV wieku nie zniszczyli chrześcijańskich mozajek, tylko je zatynkowali i obecnie część z nich jest odsłonięta, a wystrój ścian łączy tradycję dwóch wielkich religii.

Sułtan Ahmed I w 1609 roku postanowił wystawić świątynię, które będzie jeszcze wspanialsza niż stojąca w pobliżu Hagia Sophia. Tak powstał Błękitny Meczet. Legenda głosi, że w wyniku niedogadania się z architektem, a najprawdopodobniej jako efekt ambicji sułtana budowla zyskała sześć minaretów. Skandal był spory, bo taka liczba wież zarezerwowana była wyłącznie dla meczetu Al-Kaba w Mekce. Ahmed udobruchał ponoć tych z Mekki, finansując im budowę siódmego minaretu i to pomogło.

Meczet Sułtana Ahmeda jest nadal miejscem kultu, ale niewierni mogą wejść do świątyni, o ile są należycie ubrani i zdjąwszy obuwie, a kobiety z osłoniętą głową.

Dywan w meczecie jest miękki i nadaje się nie tylko do modlitw.

W czasie ramadanu dobry muzułmanin od świtu do zmierzchu nie je, nie pije, nie pali, nie uprawia seksu. Post ustaje po zachodzie słońca. Wtedy na placu Sultanhamet pomiędzy Błękitnym Meczetem a Hagia Sofia rozpoczyna się festyn, czas, który muzułmanie powinni wykorzystać na budowanie pokoju i więzi w rodzinie. Do końca ramadanu zostały już tylko 3 dni, więc budowanie tych więzi jest z każdym dniem bardziej intensywne, a tłoczno robi się na kilka godzin przed zmrokiem.

Istnieją dwa miast położone na dwóch kontynentach: Magnitogorsk w Rosji i Stambuł w Turcji. W tym drugim Europę i Azję dzieli cieśnina Bosfor, a łączą dwa mosty: Most Bosforski długości 1074 m i Most Mehmeda Zdobywcy długości 1090 m.

W części europejskiej zatokę Bosforu stanowi Złoty Róg oddzielająca starożytny Konstantynopol i od północnej Galaty.

Stambuł pachnie jedzeniem: kebaby, chałwa, baklawa, masa słodyczy, przyprawy i kawa. Kawa po turecku. Ciecz, którą u nas nazywamy w ten sposób, ma tyle samego wspólnego z Turcją, co oscypek i żubrówka.

Stambuł pełen jest bezdomnych zwierząt. Psy i koty są wszędzie wylegują się na chodnikach i pod stolikami restauracji.

Teoria Trzech Rzymów nie pozostawia złudzeń. Czwartego już nigdy nie będzie. Sorry.