Spis treści
Obserwacja nieba przy pomocy własnego teleskopu to świetna przygoda. Jest to jednak pasja potencjalnie droga. Jak w każdym hobby nie ma górnego limitu wydatków – na sprzęt do obserwacji i fotografowania, akcesoria i oprogramowanie można wydawać bez końca. Następnie trzeba się uczyć konfiguracji, dostrajania poszczególnych elementów zestawu. Gdy wszystko jest już gotowe, efekty i tak mogą nie być zadowalające, bo obserwacje utrudnia wszechobecne w Polsce zanieczyszczenie nieba światłem lub brak odpowiedniej pogody. Trzeba więc jeździć, a to wymaga czasu i pieniędzy, bo może to być wyjazd w Bieszczady na weekend, ale najlepsze o obserwacji nieba są tereny pustynne USA lub wysokie góry Ameryki Południowej.
Teleskopy dostępne online
Jeśli rezygnujemy z inwestycji w sprzęt i przyjemności zabawy ze statywem, montażem, teleskopem, lunetkami szukacza, trackingiem, guideingiem, okularami, soczewkami, zasileniem, kamerami, ogrzewaczem i kilkoma innymi niezbędnymi elementami zestawu początkującego miłośnika astrofotografii, możemy skorzystać z jednego z serwisów oferujących dostęp do teleskopów online. Dzierżawiąc teleskop na minuty otrzymujemy:
- możliwość korzystania ze skonfigurowanego i zestrojonego sprzętu o różnych parametrach i możliwościach, także naprawdę zaawansowanych, tj. takiego, którego sobie byśmy z pewnością nie kupili,
- dostęp do teleskopów zlokalizowanych na terenach o znikomym stopniu zanieczyszczenia światłem, np. w górach lub terenach pustynnych,
- możliwość prowadzenia obserwacji w różnych strefach czasowych i możliwość prowadzenia obserwacji ciemnego nieba, gdy w Polsce trwa jasny dzień,
- możliwość obserwacji także tej części nieba, która nie jest dostępna z szerokości geograficznej Polski.
Serwisów, dzięki którym możemy korzystać z teleskopów online jest wiele. Należą do nich:
- The Virtual Telescope Project oferująca teleskopy zlokalizowane w Ceccano we Włoszech,
- ITELESCOPE – sieć teleskopów w Europie, Australii i obydwu Amerykach,
- Slooh – The Online Telescope for Education z teleskopami w obserwatoriach na Wyspach Kanaryjskich i Chile,
- Utah Desert Remote Observatories z teleskopami w Wielkiej Kotlinie Stanów Zjednoczonych.
Większość z nich oferuje darmowy dostęp przez pewien okres, po którym opłaty wnoszone są w ramach abonamentów miesięcznych lub za konkretne jednostki czasu korzystania z urządzenia.
iTELESCOPE
W serwisie iTELESCOPE dzierżawić można teleskopy różnej klasy zlokalizowane w kilku miejscach w Stanach Zjednoczonych, Australii, Chile i Hiszpanii. W momencie pisania tej notki (luty 2023) w ramach darmowego okresu dostępu do serwisu można bez opłat korzystać z urządzenia Celestron RASA 280mm (11″) umieszczonego w stanie Utah (USA) oraz RCOS Star Instruments 320mm (12.5″) w Australii.
Serwis wspiera różne tryby realizacji sesji – od już przygotowanych ustawień ekspozycji najpopularniejszych obiektów, po zaawansowane tryby planowania sesji, ekspozycji, powtórzeń, korzystania z filtrów.
Ponieważ teleskopy zlokalizowane są na różnych długościach geograficznych praca z serwisem możliwa jest o dowolnej porze – w czasie polskiego dnia możemy korzystać z urządzeń w Chile lub Australii uzyskując ponadto dostęp do niewidocznych w naszej części świata fragmentów nieba.
Jedno z najbardziej znanych zdjęć kosmosu przedstawia fragment Mgławicy Orzeł (Messier 16) w konstelacji Węża. Filary Stworzenia zachwyciły, gdy zostały sfotografowane przez teleskopem Hubble’a w 1995, a następnie w 2014 roku. Kolejne zdjęcie wykonane w 2022 roku przez wart 9 miliardów dolarów teleskop Jamesa Webba unaocznia potęgę tego instrumentu. Mgławicę można także obserwować z powierzchni ziemi. Zestawienie zdjęć tego miejsca wykonanych przez teleskop wynajęty na godziny w serwisie iTELESCOPE wyposażony w czarno-białą kamerę oraz efektów pracy teleskopów Hubble i Webb można zobaczyć poniżej.
Platforma iTelescope zapewnia dostęp do potężnych zasobów szkoleń, artykułów i webinarów dotyczących astronomii i astrofotografii.
Slooh
Platforma Slooh jest przeznaczona przede wszystkim do celów edukacyjnych i współpracy ze szkołami i uczelniami. Jej teleskopy zlokalizowane są w dwóch obserwatoriach:
- obserwatorium Instytutu Astrofizyki Wysp Kanaryjskich znajdujące się na Teneryfie na szczycie Pico del Teide, 2372 metrów nad poziomem morza,
- obserwatorium Sana Martina w La Dehesa, Santiago, Chile na wysokości 1449 metrów.
Platforma udostępnia swoim użytkownikom swoje teleskopy wyłącznie na pięciominutowe okresy pracy. Nie można tu zatem przeprowadzać długich naświetleń według własnych parametrów – całość ekspozycji kontrolowana jest przez Slooh. Co jest wadą dla zaawansowanych użytkowników, stanowi zaletę dla tych początkujących – w zasadzie wystarczy wybrać interesujący nas obiekt oraz teleskop, którego chcemy użyć. Można także obserwować rezultaty misji innych użytkowników platformy. Jeden z teleskopów pracuje w dzień i jest skierowany w kierunku Słońca.
Slooh to idealna platforma edukacyjna. W godzinach dziennych podczas lekcji na przykład fizyki można połączyć się z teleskopem na innym kontynencie i obserwować księżyc, planety i inne obiekty głębokiego nieba.
Kometa C/2022 E3 (ZTF) obserwowana za pomocą teleskopu na Teneryfie w dniu 2 lutego 2023, kiedy była najbliżej Ziemi.
Galaktyka spieralna Andromedy (M31).
